Đặng Bội Ngọc
Thành viên chính thức
Việc thực hiện siêu âm khi mang thai là hết sức cần thiết. Qua đó giúp mẹ biết được thai nhi có đang phát triển bình thường hay không. Các bác sĩ khuyến cáo mẹ nên nhớ các mốc siêu âm thai quan trọng cần thiết cho thai kỳ.
Siêu âm thai là gì?
Siêu âm thai nhi là kỹ thuật dùng sóng âm có tần số cao (> 20.000 Hz) để xây dựng và tái tạo hình ảnh về cấu trúc bên trong cơ thể.
Thiết bị này phát ra các sóng âm mà tai người không thể nghe thấy được. Các sóng âm dội lại từ người em bé.
Sau đó nó thu nhận lại các sóng âm và chuyển chúng sang dạng hình ảnh. Các hình ảnh này được dùng để xác định tình trạng sức khỏe của em bé.
Đầu dò phát ra sóng siêu âm truyền qua cơ thể. Sau đó, phản xạ trở lại và chuyển đổi thành hình ảnh được hiển thị trên màn hình. Qua đó ghi lại hình ảnh của thai nhi ở trong bụng mẹ.
Nhờ đó, không chỉ kiểm tra được sự phát triển thai nhi mà còn phát hiện được nhiều vấn đề khác. Đặc biệt là phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh.
Các mốc siêu âm thai quan trọng trong thai kỳ
Trong suốt quá trình thai nghén có các thời điểm bắt buộc thai phụ phải đi siêu âm thai và đây cũng được coi là các mốc siêu âm thai cần thiết.
Siêu âm quí I: từ ngay sau khi chậm kinh đến khi thai (13 tuần 6 ngày)
Các thời điểm siêu âm:
1. Ngay sau khi chậm kinh hoặc thử Quick (+) hoặc chậm kinh kèm đau bụng, ra máu bất thường:
Siêu âm giúp xác định có thai hay không, thai trong hay ngoài tử cung, số lượng thai, vị trí làm tổ của thai.
2. Thời điểm thai 7 tuần (chậm kinh 3 tuần với những người chu kỳ kinh nguyệt đều):
Siêu âm nhằm mục đích xác định chính xác số lượng thai. Thai thường hay thai bệnh lý (thai trứng), tuổi thai, dự kiến sinh, sự hoạt động của tim thai, tình trạng dọa sẩy thai…
3. Từ tuần 11 tuần 6 ngày đến 13 tuần 6 ngày:
Đây là thời điểm siêu âm quan trọng, xác định tuổi thai, dự kiến sinh, phát hiện sớm các dị tật của thai. Bác sĩ có thể đo khoảng sáng sau gáy. Mục đích nhằm dự đoán một số bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Down).
Chẩn đoán một số bất thường về hình thái học của thai nhi: thai vô sọ, dị dạng bạch mạch dạng nang, thoát vị não, thoát vị thành bụng, thoát vị cơ hoành, dị dạng chi…
Siêu âm quí II: Thai tuần 14 đến 27 tuần 6 ngày
1. Siêu âm thai 04 tuần/ lần:
Mốc siêu âm này giúp xác định sự sống, xác định vị trí bánh rau – khối lượng nước ối, số lượng mạch máu của dây rốn. Ngoài ra còn đánh giá sự tăng trưởng của thai, phát hiện các bất thường bẩm sinh…
2. Siêu âm hình thái thai nhi từ tuần 18 – 22 của thai kỳ:
Ở giai đoạn này, các cơ quan bên trong thai nhi cơ bản đã hoàn thiện. Bao gồm: cột sống, hộp sọ, cấu trúc não, tim, phổi, thận, tay và chân của thai nhi đều có thể được nhìn thấy.
Thời điểm này, siêu âm đã có thể phát hiện gần như toàn bộ các dị tật về hình thái thai. Cụ thể như: sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng ở các cơ quan nội tạng, dị dạng cấu trúc não, thoát vị màng não tủy, dị dạng chi…
Cột mốc này đặc biệt quan trọng. Bởi nếu có vấn đề thai nhi bất thường còn có thể đưa ra giải pháp đình chỉ thai nghén. Vì những trường hợp đình chỉ thai nghén chỉ có thể được thực hiện trước tuần thứ 22.
Siêu âm quí III: từ 28 tuần đến thai đủ tháng
1. Từ 28 tuần đến 38 tuần, siêu âm 4 tuần một lần nhằm mục đích:
Xác định ngôi thế của thai
Trọng lượng thai nhằm tiên lượng cuộc chuyển dạ
Phát hiện những dấu hiệu suy giảm chức năng bánh rau
Nguy cơ thai chậm phát triển và những bất thường xuất hiện muộn.
2. Siêu âm hình thái ở tuần 30 – 32 của thai kỳ:
Những bất thường xuất hiện muộn như bất thường ở động mạch, tim. Một số vùng cấu trúc não sẽ được bác sĩ siêu âm phát hiện ở cột mốc siêu âm thai này.
Sau 38 tuần có thể siêu âm thai mỗi tuần 1 lần để theo dõi cân nặng của thai, lượng nước ối, rau thai. Vì sau tuần này lượng nước ối của thai có thể giảm rất nhanh.
Nếu thai đủ 40 tuần chưa sinh, thai phụ cần siêu âm thai kết hợp mornitoring sản khoa 2-3 ngày/lần tùy từng trường hợp theo tư vấn của bác sĩ.
Siêu âm thai và những vấn đề cần lưu ý
Mẹ bầu lưu ý những vấn đề sau đây:
Trước khi siêu âm, thai phụ nên đi tiểu sạch. Điều này giúp quan sát thai và các cấu trúc trong tiểu khung dễ dàng hơn. Tuy nhiên, trước khi thực hiện, bạn có thể trao đổi với bác sĩ xem kỹ thuật này có phù hợp với bạn hay không.
Thai trên 11 tuần thực hiện siêu âm qua thành bụng. Trước khi siêu âm thai phụ đi tiểu sạch để siêu
âm rõ hơn.
Thai phụ cũng nên lưu ý rằng, không phải lúc nào siêu âm cũng phát hiện ra các dị tật thai nhi. Có những trường hợp, đến khi bé chào đời bác sĩ mới phát hiện ra dị tật của bé.
Trong một số trường hợp cần tiên lượng nguy cơ hoặc chẩn đoán dọa đẻ non, dọa sẩy thai, việc siêu âm qua ngã âm đạo đo chiều dài cổ tử cung là cần thiết. Nó giúp dự phòng và điều trị tình trạng dọa sẩy thai, dọa đẻ non được kịp thời và hiệu quả.
Theo các chuyên gia, tần số sóng siêu âm 2D, 4D sử dụng sử dụng trong các đầu dò siêu âm thai hiện nay là an toàn với mẹ và thai nhi. Khi bạn siêu âm, bạn cũng không hề cảm thấy đau hay khó chịu gì đặc biệt.
Tuy nhiên, bạn không nên vì thế mà quá lạm dụng siêu âm. Việc siêu âm thai quá nhiều là không cần thiết và gây tốn kém. Vì thế mẹ nên căn cứ các mốc siêu âm thai như trên mà thực hiện là được.
Siêu âm thai là gì?
Siêu âm thai nhi là kỹ thuật dùng sóng âm có tần số cao (> 20.000 Hz) để xây dựng và tái tạo hình ảnh về cấu trúc bên trong cơ thể.
Thiết bị này phát ra các sóng âm mà tai người không thể nghe thấy được. Các sóng âm dội lại từ người em bé.
Sau đó nó thu nhận lại các sóng âm và chuyển chúng sang dạng hình ảnh. Các hình ảnh này được dùng để xác định tình trạng sức khỏe của em bé.
Đầu dò phát ra sóng siêu âm truyền qua cơ thể. Sau đó, phản xạ trở lại và chuyển đổi thành hình ảnh được hiển thị trên màn hình. Qua đó ghi lại hình ảnh của thai nhi ở trong bụng mẹ.
Nhờ đó, không chỉ kiểm tra được sự phát triển thai nhi mà còn phát hiện được nhiều vấn đề khác. Đặc biệt là phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh.
Các mốc siêu âm thai quan trọng trong thai kỳ
Trong suốt quá trình thai nghén có các thời điểm bắt buộc thai phụ phải đi siêu âm thai và đây cũng được coi là các mốc siêu âm thai cần thiết.
Siêu âm quí I: từ ngay sau khi chậm kinh đến khi thai (13 tuần 6 ngày)
Các thời điểm siêu âm:
1. Ngay sau khi chậm kinh hoặc thử Quick (+) hoặc chậm kinh kèm đau bụng, ra máu bất thường:
Siêu âm giúp xác định có thai hay không, thai trong hay ngoài tử cung, số lượng thai, vị trí làm tổ của thai.
2. Thời điểm thai 7 tuần (chậm kinh 3 tuần với những người chu kỳ kinh nguyệt đều):
Siêu âm nhằm mục đích xác định chính xác số lượng thai. Thai thường hay thai bệnh lý (thai trứng), tuổi thai, dự kiến sinh, sự hoạt động của tim thai, tình trạng dọa sẩy thai…
3. Từ tuần 11 tuần 6 ngày đến 13 tuần 6 ngày:
Đây là thời điểm siêu âm quan trọng, xác định tuổi thai, dự kiến sinh, phát hiện sớm các dị tật của thai. Bác sĩ có thể đo khoảng sáng sau gáy. Mục đích nhằm dự đoán một số bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Down).
Chẩn đoán một số bất thường về hình thái học của thai nhi: thai vô sọ, dị dạng bạch mạch dạng nang, thoát vị não, thoát vị thành bụng, thoát vị cơ hoành, dị dạng chi…
Siêu âm quí II: Thai tuần 14 đến 27 tuần 6 ngày
1. Siêu âm thai 04 tuần/ lần:
Mốc siêu âm này giúp xác định sự sống, xác định vị trí bánh rau – khối lượng nước ối, số lượng mạch máu của dây rốn. Ngoài ra còn đánh giá sự tăng trưởng của thai, phát hiện các bất thường bẩm sinh…
2. Siêu âm hình thái thai nhi từ tuần 18 – 22 của thai kỳ:
Ở giai đoạn này, các cơ quan bên trong thai nhi cơ bản đã hoàn thiện. Bao gồm: cột sống, hộp sọ, cấu trúc não, tim, phổi, thận, tay và chân của thai nhi đều có thể được nhìn thấy.
Thời điểm này, siêu âm đã có thể phát hiện gần như toàn bộ các dị tật về hình thái thai. Cụ thể như: sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng ở các cơ quan nội tạng, dị dạng cấu trúc não, thoát vị màng não tủy, dị dạng chi…
Cột mốc này đặc biệt quan trọng. Bởi nếu có vấn đề thai nhi bất thường còn có thể đưa ra giải pháp đình chỉ thai nghén. Vì những trường hợp đình chỉ thai nghén chỉ có thể được thực hiện trước tuần thứ 22.
Siêu âm quí III: từ 28 tuần đến thai đủ tháng
1. Từ 28 tuần đến 38 tuần, siêu âm 4 tuần một lần nhằm mục đích:
Xác định ngôi thế của thai
Trọng lượng thai nhằm tiên lượng cuộc chuyển dạ
Phát hiện những dấu hiệu suy giảm chức năng bánh rau
Nguy cơ thai chậm phát triển và những bất thường xuất hiện muộn.
2. Siêu âm hình thái ở tuần 30 – 32 của thai kỳ:
Những bất thường xuất hiện muộn như bất thường ở động mạch, tim. Một số vùng cấu trúc não sẽ được bác sĩ siêu âm phát hiện ở cột mốc siêu âm thai này.
Sau 38 tuần có thể siêu âm thai mỗi tuần 1 lần để theo dõi cân nặng của thai, lượng nước ối, rau thai. Vì sau tuần này lượng nước ối của thai có thể giảm rất nhanh.
Nếu thai đủ 40 tuần chưa sinh, thai phụ cần siêu âm thai kết hợp mornitoring sản khoa 2-3 ngày/lần tùy từng trường hợp theo tư vấn của bác sĩ.
Siêu âm thai và những vấn đề cần lưu ý
Mẹ bầu lưu ý những vấn đề sau đây:
Trước khi siêu âm, thai phụ nên đi tiểu sạch. Điều này giúp quan sát thai và các cấu trúc trong tiểu khung dễ dàng hơn. Tuy nhiên, trước khi thực hiện, bạn có thể trao đổi với bác sĩ xem kỹ thuật này có phù hợp với bạn hay không.
Thai trên 11 tuần thực hiện siêu âm qua thành bụng. Trước khi siêu âm thai phụ đi tiểu sạch để siêu
âm rõ hơn.
Thai phụ cũng nên lưu ý rằng, không phải lúc nào siêu âm cũng phát hiện ra các dị tật thai nhi. Có những trường hợp, đến khi bé chào đời bác sĩ mới phát hiện ra dị tật của bé.
Trong một số trường hợp cần tiên lượng nguy cơ hoặc chẩn đoán dọa đẻ non, dọa sẩy thai, việc siêu âm qua ngã âm đạo đo chiều dài cổ tử cung là cần thiết. Nó giúp dự phòng và điều trị tình trạng dọa sẩy thai, dọa đẻ non được kịp thời và hiệu quả.
Theo các chuyên gia, tần số sóng siêu âm 2D, 4D sử dụng sử dụng trong các đầu dò siêu âm thai hiện nay là an toàn với mẹ và thai nhi. Khi bạn siêu âm, bạn cũng không hề cảm thấy đau hay khó chịu gì đặc biệt.
Tuy nhiên, bạn không nên vì thế mà quá lạm dụng siêu âm. Việc siêu âm thai quá nhiều là không cần thiết và gây tốn kém. Vì thế mẹ nên căn cứ các mốc siêu âm thai như trên mà thực hiện là được.